در سنت و روایات مردم در مسائل جامعه مشارکت فعال دارند و افرادی که حضور جدی و کارساز در مصالح اجتماعی دارند، و در تأمین منافع مردم فعالانه تأثیرگذار هستند، تمجید شدهاند.
در پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است:
«إنّ للَّه عباداً خلقهم لحوائج النّاس» [نهج الفصاحۀ: ٣۳۴]
«خداوند بندگانى دارد که آنها را براى رفع نیازهای مردم آفریده است.»
«ان احب الناس الى اللّه یوم القیامه و أدناهم منه مجلسا امام عادل و أبغض الناس الى اللّه و أبعدهم منه مجلسا امام جائر» [نهج الفصاحۀ: ۲۶۹]
«محبوبترین مردم نزد خدا در روز قیامت و نزدیکترین آنها به او امام عادل است و منفورترین مردم نزد خدا و دورترین آنها پیشوا و حاکم ستمکار است.»
این روایت را با روایات پیشین و پسین کنار هم بگذارید، معلوم میشود که وظیفۀ حکومت بسط عدالت است، عدالتی که تنها با حضور کارساز و مشارکت فعال مردم ممکن است. برای توضیح بیشتر چند روایت از دیگر از نهج الفصاحه نقل میکنم:
«إنّ أحبّ عباد اللَّه إلى اللَّه أنصحهم لعباده» [همان]
«محبوبترین بندگان خدا نزد وى کسى است که با بندگان او خیرخواهتر است»
خیرخواهی مردم به چیست؟ در روایت بعدی آمده است:
«إنّ أحبّ عباد اللَّه إلى اللَّه من حبّب إلیه المعروف و حبّب إلیه فعاله»
«محبوبترین بندگان خدا نزد وى کسى است که معروف، محبوب اوست و دوست دارد که به معروف عمل کند. و کار او برپایی معروف باشد.»
اینگونه است که خیر او به مردم میرسد؛ زیرا معروف یعنی همۀ آنچه مصالح جامعه به آن است، اموری چون عدالت اجتماعی و کرامت انسانی و آزادی و استقلال و پیشرفت مادی و علمی و امثال آنها.
