خطبۀ نخست
سه گروه و سه نمره
قرآن کریم سه گروه مردم را از دیگران جدا می‌کند، [1] اهل کرامت، [2] اهل علم و [3] مجاهدان در راه خدا و به این سه گروه نمره می‌دهد:
اول: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم» [حجرات: 13] «باکرامت‌ترین شما، باتقواترین شماست.» یعنی نزد خدای سبحان، هرچه تقوای شما بیشتر باشد، کرامت و بزرگی شما هم بیشتر است.
دوم: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ» [مجادلۀ: 11] «خدا مومنان از شما را بالا برد و به کسانی که دانشمند هستند، درجاتی داد.» آیۀ شریفه می‌فرماید که خدای تعالی مومنان را یک درجه ترفیع می‌دهد، اما مومنانی که اهل علم هستند، درجاتی بالا می‌برد. و چون درجات را مشخص نمی‌فرماید، معلوم می‌شود که این بالابودن درجات به میزان علم و دانشِ مومنان است.
سوم: «فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدِینَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقاعِدِینَ دَرَجَه» [نساء: 95] «خدا مجاهدانی را که با اموال و جان‌های خود جهاد می‌کند، بر وانشستگان برتری داده است.» مراد از جهاد با اموال، انفاق است، چون زمان ما که مردم به مشکلات شدید مالی برخورد کرده‌اند و کسانی که می‌توانند باید به آنان کمک مومنانه بکنند و منظور از جهاد با جان‌ها هم جنگیدن در میدان‌های سخت و نرم است.
پس سه گروه هستند که نزد خدای متعال حساب ویژه دارند و دارای رتبه‌های والایی هستند: [1] متقین که گرامی‌ترین مردم نزد خدای سبحان هستند، [2] مومنانِ اهل علم و دانش که خدای تعالی آنان را درجاتی ترفیع داده است و [3] مجاهدان مالی و جانی در راه خدا که خدای متعال آن‌ها را بر وانشستگان برتری داده است.
کرامت و تقوا
اما ما می‌خواهیم در این خطبه به بحث کرامت و تقوا بپردازیم و محور سخن ما هم آیۀ شریفه است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم» [حجرات: 13] قران کریم می‌فرماید: «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ» [اسراء: 70] «ما به فرزندان آدم کرامت عنایت کردیم.» یعنی بشر دارای کرامت تکوینی است و به این جهت «وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً» [اسراء: 70] خدای سبحان آن‌ها را بر بسیاری از آفریده‌ها برتری داده است. هم‌چنین خدای تعالی بشر را به کرامت تشریعی، مفتخر کرده است و او را عزیز داشته است تا بتواند با خدای تعالی ارتباط مستقیم داشته باشد. بنابراین انسان در میان مخلوقات امتیاری خاص دارد که این امتیاز، وهمی نیست، بلکه امتیاز حقیقی است که خدای سبحان از آن به کرامت یاد می‌کند.
اما در میان انسان‌ها، یک گروه، گرامی‌ترین آن‌ها هستند و آن اهل تقوا هستند، یعنی کسانی که از خودشان مراقبت می‌کنند و ملاحظۀ خدا را می‌کنند، نه تنها گرفتار گناه نمی‌شوند، بلکه همواره و در هرکاری، فقط رضای خدای تعالی را می‌جویند.
متقیان نزد خدای متعال دارای کرامتی بمراتب والاتری نسبت به همۀ انسان‌ها هستند. یعنی دارای امتیازی حقیقی هستند، و آن شرافتی خاص آنان است که کسانی که دل‌بسته به زندگی مادی هستند، از آن محروم هستند.
ما به اشتباه و چون اسیر زندگی مادی هستیم، شرافت و کرامت را در ثروت، و قدرت و زیبایی و حسب و نسب می‌دانیم و چه‌بسا به دلیل این امور بر دیگران فخر می‌فروشیم و خود را برتر می‌دانیم تا جایی که خود را ژن خوب و ژن برتر می‌دانیم و دیگران را به‌حساب نمی‌آوریم. اما این پنداری نادرست و امتیازاتی موهوم خیالی و دور از حقیقت است. بلکه حقیقت این امور، لئامت و شقاوت و هلاکت است.
اما امتیاز حقیقی انسان به چیست؟ آن است که انسان را به سعادت حقیقی‌اش برساند و آن حیات طیبۀ ابدی نزد خدای سبحان است. و آن جز با تقوا به دست نمی‌آید. به این دلیل قران می‌فرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم» و می‌فرماید: «وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوى» [بقره: 197] زیرا تقوا، توشۀ راه آخرت است که انسان را به هدف نهایی و حقیقی او از زندگی می‌رساند.
به این دلیل است که می‌فرماید: «إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنِین» [حجر: 45 ـ 46] «بىگمان، اهل تقوا در باغ‌ها و چشمهسارانند. [به آنان گویند:] «با سلامت و ایمنى در آن‌جا داخل شوید.» و فوز و رستگاری و سعادت فقط، خاص اهل تقواست: «إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفازاً» [نباء: 31]
بلکه بالاتر از آن «إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِر» [قمر: 54 ـ 55] این‌گونه نیست که متفین فقط در بهشت جای داشته باشند، بلکه آنان در قرارگاه حقیقی هستند که همۀ نعمت‌های آن حقیقی است و از آن مهم‌تر نزد و درحضور خدای تعالی هستند که او فرمانروای مقتدر است.
آری فقط تقوا ما را به قرب الهی می‌رساند. پس یک‌راه بیشتر نداریم: «قُلْ یا عِبادِ الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّکُمْ» [زمر: 10] «بگو این بندگان خدا که ایمان آوردید: تقوای پروردگارتان را پیشه کنید و او را ملاحظه نمایید. «وَ اتَّقُونِ یا أُولِی الْأَلْبابِ» [بقره: 197] اگر صاحب‌دل هستید، فقط تقوا، دل را جلا می‌دهد و به مقصد می‌رساند.
خطبۀ دوم
ماه رجب رو به پایان است، و ما باید مراقبات خود را بیشتر کنیم تا خود را در این ماه پاک نماییم و وارد ماه شعبان گردیدیم، ان شاء الله تعالی.
سه‌شنبۀ هفتۀ جاری شهادت جانسوز امام کاظم سلام الله علیه است، که روز حزن و اندوه اهل بیت عصمت و طهارت است. عرض تسلیت دارم این حادثۀ سخت را بر وجود اقدس امام زمان سلام الله علیه.
هم‌چنین پنج‌شنبه مصادف با مبعث پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم است که یقیناً یکی از بزرگ‌ترین ایام الله است که با آن جهان رو به نورانیت اسلام رفت و عالم وجودی و نورانی الهیِ اسلامی تحقق پیدا کرد تا این‌که ببینیم پیروزی نهایی اسلام را که این وعدۀ حتمی الهی است:
«هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون» [توبه: 33؛ صف: 9][1]
ایران و خباثت آمریکا
اما یک مسأله که با انتخاب دولت جدید آمریکا و مصوبۀ اخیر مجلس شورای اسلامی در ذهن سیاست‌مداران داخلی و خارج از کشور و حتی مردم مردم مطرح است، مسألۀ ایران و دولت جدید آمریکا ست و این‌که آیا ایران به برجام برمی‌گردد؟ و آیا مذاکره‌ای در آینده درکار خواهد بود؟[2]
هم‌چنین دعوایی در شورای حکام آژانس مطرح است، که فعلاً قطع‌نامه علیه ایران منتفی است.[3] و آقای روحانی و دولت و دستگاه دیپلماسی هم خیلی تلاش می‌کنند، یکی ـ دو تا مصداق از لغو تحریم‌های امریکا بدهند و امام حکیم ما را مجاب کنند به پلکانی رفع‌کردن تحریم‌ها تن بدهند و سرمیز مذاکره با امریکا برگردیم. بنابراین ما با یک مسألۀ مهم روبرو هستیم.
راهنمای استراتژیک موقت امنیت ملی دولت جدید آمریکا
اما نکتۀ مهم‌تر آن است که روز چهارشنبه 13 اسفند 99 برابر 13 مارس 2021 دولت امریکا راهبردی را منتشر کرد که به امضای جو بایدن رسیده است و مبنای عمل دولت امریکا خواهد بود. متن انگلیسی این راهبرد 24 صفحه‌ای در سایت کاخ سفید در معرض دید همه جهانیان است و از دیشب بسیاری از خبرگزاری‌ها بخش‌هایی از آن را منتشر کرده‌اند. اسم آن «راهنما استراتژیک موقت امنیت ملی»[4] است
انتشار این راهبرد به آن معنی است که دولت جدید امریکا به خودش مطمئن است و بازی روباز را آغاز خواهد کرد، به تعبیر دیگر بنا دارد، بازی شطرنجی در سطح جهان بازی کند و آبروی رفته از دولت پیشین را برگرداند و قدرت خود را در سطح جهان احیا کند.
در این راهبرد نام بعضی کشورها به عنوان نوعی تهدید یا دغدغه امریکا ذکر شده است. اسم «چین و پکن» 18 بار؛ «روسیه و مسکو» 5 بار؛ و «ایران و کره شمالی» هریک 4 بار تکرار شده اند، افغانستان هم 2 بار و از بقیه کشورها اصلا نامی نیاورده است، برای مثال از عراق و سوریه و لبنان اصلا اسمی در آن ندارند.
معنای آن چیست؟ این‌که آمریکا اگر بتواند مسألۀ خود را در منطقه با ایران حل کند، مشکل و مسألۀ کشورهای دیگر خودبه‌خود حل می‌شود، زیرا آن‌ها تابعی از مسألۀ اصلی یعنی ایران هستند.
درصدر این سند راهبردی که امضاء جو بایدن را دارد، جمله‌ای جالب توجه نوشته شده است:
«به‌عنوان مقدمه باید عرض کنم که من باردیگر با جهان مواجهه خواهم داشت و متعهد هستم که این مواجهۀ من نه با چالش‌های دیروز، بلکه در برابر چالش‌های امروز و فردا است.»[5]
ترجمه عملیاتی این جمله آن است که دولت آمریکا درنظر دارد، فتوحات دولت قبلی ـ بخوانید خراب‌کاری و تحمیل و زور و حقنه و چپاولِ دولت‌ها و چیاولِ دنیا و از این دست مسائل) سرجایش هست و دولت جدید به آن‌ها دست نمی‌زند، و اگر به کسی و کشوری ستم شده است، به دولت جدید مربوط نیست. پس جهان منتظر نباشد که دولت جدید آمریکا، خرابکاری‌ها دولت ترامپ را جبران و ترمیم کند. و این یعنی خوش‌خیالانی که در آرزوی دولت جدید بودند، از خواب بیدار شوند، اگر بیدار شوند!
پس بایدن و دولت وی درباره برجام و ایران هم همین راهبرد را دارند و اقدامات دولت قبلی و بی‌قانونی‌هایش به این دولت ربطی ندارد.
چهار راهبرد اساسی دولت امریکا در رابطه با ایران
براین اساس جو بایدن در این راهبرد راجع به ایران چهار نکته و راهبرد مشخص را بیان می‌کند:
- بازیگران منطقه‌ای مثل «ایران و کره شمالی»، دنبال قابلیت‌ها و فناوری‌هایی برای تغییر قواعد بازی هستند و به‌طور هم‌زمان متحدان و شرکای ایالات متحده را تهدید می‌کنند و ثبات منطقه‌ای را به چالش می‌کشند.[6]
2- ما (آمریکا) با هم‌پیمان‌های منطقه‌ای خود برای جلوگیری از تهاجم و تهدیدهای ایران علیه حاکمیت و تمامیت ارضی آن‌ها همکاری می‌کنیم.[7]
3- ما (آمریکا) دیپلماسی اصولی‌ای را برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران و دیگر فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش (ایران) پیگیری خواهیم کرد.[8]
- ما (آمریکا) حضور نظامی خود را متناسب با سطح مورد نیاز برای مختل‌کردن شبکه جهانی تروریسم و بازدارندگی از تهاجمات ایران و محافظت از دیگر منافع حیاتی آمریکا ادامه خواهیم داد.[9]
تهدید ایران توسط جو بایدن
هم‌چنین روز جمعه 8 اسفند بایدن گفت:
«ایران، اقدامات تو مصون از مجازات نیست، مراقب رفتارت باش.»[10]
بایدن این تهدید را درپی حمله جنگنده‌های آمریکا به مرز البوکمال (بخش سوریه‌ای مرز مشترک با عراق) و به شهادت‌رساندن تعدادی از رزمندگان کتائب حزب الله به زبان آورد و منظورش این بود که جواب حملات خمپاره‌ای اخیر نیروهای عراقی در حمله به پایگاه نیروهای آمریکایی در اربیل و هم‌چنین سفارت امریکا در منطقه سبز بغداد دادیم و مقصر اصلی هم ایران است.
وزیر خارجه امریکا هم گفت:
«حمله امریکا به البوکمال این موضوع را، به ویژه برای ایران، بسیار روشن کرد که آن‌ها نمی‌توانند با مصونیت علیه مردم، شرکاء و منافع ما عمل کنند. من فکر می‌کنم آن پیام به روشنی دریافت شده است.»
اما ما چه باید بکنیم؟ دست‌روی دست بگذاریم؟ و شل بیاییم یا مقابلۀ فعالانه داشته باشیم؟ بنده از امام و آقا می‌فهمم که نباید شُل آمد و باید محکم در برابر مطامع آمریکا ایستاد.
تحلیلی آمریکایی از مسألۀ ایران و آمریکا
«ولی نصر» از مشاوران کابینۀ اوباما در تحلیلی که در نشریه «فارین افرز» ارائه داد، به مطلب مهمی اشاره کرد:
«در ایران هم مانند ایالات متحده سیاست داخلی و خارجی درهم تنیده است. تندروهای [بخوانید انقلابیون] مخالف سرسخت برجام در انتخابات مجلس شورای اسلامی پیروز شدند. از سرگیری موفقیت‌آمیز توافق هسته‌ای و مزایای اقتصادی آن تندورها را تضعیف خواهد کرد و حتی بر انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو در ایران تاثیر می‌گذارد. نتیجه آن رقابت انتخاباتی فضای حاکم بر روابط آمریکا و ایران در پنج سال آینده را تعیین خواهد کرد.»
چه باید کرد؟
حالا با همۀ جوانب پیش‌رو اگر چنین وانمود کنیم که تا تیم بایدن به هوای تاثیرگذاری بر انتخابات بعدی امتیاز می‌دهد، ـ چنان‌چه دولتی‌ها و برخی از عاشقان آمریکا چنین می‌گویند ـ و این‌گونه زمان می‌خریم و از فشارها می‌کاهیم، و در این دولت فشل باری از دوش محرومان برخواهیم داشت، به بیراهه رفته‌ایم.
واقعیت‌ها را باید دید؛ اغلب مردم تحت فشارند و جامعه ملتهب است و دولت امریکا هم این را می‌داند و تهدید می‌کند و ما در مقابل، باید محکم بایستیم و مقابلۀ فعالانه داشته باشیم. به این دلیل پیشنهاد پنج‌بندی به دولت ـ که البته می‌دانم، بی‌فایده است ـ و مجلس ـ که به آن امید است ـ و نامزدهای ریاست‌جمهوری دارم.
پنج راهبردی پیشنهادی
بنابراین در تقابل با راهبرد چهاربندی بایدن دربارۀ ایران، ما نیز باید عین همان را در برابر امریکا به کار ببندیم و رسماً به جهان اعلام کنیم و از ایران و منافع ایران و متحدان ایران و ازبین‌بردن تهدیدات علیه ایران در سطح جهان به عنوان راهبرد خود پافشاری کنیم و برپایۀ آن نیز سیاست خارجی خود را سامان بخشیم، هم‌چنین جهت سیاست خارجی خود را اصلاح نماییم. بنابراین 5 راهبرد در سیاست خارجی آیندۀ ایران پیشنهاد می‌دهم:
- بازیگران منطقه‌ای مثل «رژیم‌های صهیونیستی و سعودی» یکی دارای کلاهک‌های هسته‌ای بدون نظارت بین المللی و دیگری دنبال قابلیت‌ها و فناوری‌هایی برای تغییر قواعد بازی است، و به‌طور هم‌زمان متحدان و شرکای ایران را تهدید می‌کنند و ثبات منطقه‌ای را به چالش می‌کشند.
- ما (ایران) با هم پیمان‌های منطقه‌ای خود برای جلوگیری از تهاجم و تهدیدهای امریکا و متحدانش علیه حاکمیت و تمامیت ارضی آن‌ها همکاری می‌کنیم.
- ما (ایران) دیپلماسی اصولی‌ای را برای احقاق حق هسته‌ای برنامه‌های قانونی خود و مقابله با فعالیت‌های مخرب هسته‌ای و بی‌ثبات‌کننده‌ای که رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد، پیگیری خواهیم کرد.
- ما (ایران) حضور نظامی خود را متناسب با سطح مورد نیاز برای مختل‌کردن شبکۀ جهانی تروریسم و بازدارندگی از تهاجمات امریکا و محافظت از دیگر منافع حیاتی ایران ادامه خواهیم داد.
- به مصداق دشمنِ دشمنِ ما؛ دوست ماست، رابطۀ راهبردی خود را با چین و روسیه گسترش می‌دهیم. متأسفانه کشورهای مذکور از دیپلماسی دولت ما دل‌گیر و دل‌نگران هستند و معتقدند که دستگاه دپیلماسی دولت ایران، نگاه رو به غرب دارد و آن‌ها را بازی می‌دهد و اشتباه هم فکر نمی‌کنند و باید رویکرد ما اصلاح شود. و این ضرورت دارد.
خلاصۀ کلام در برابر سیاست‌های شیطانی آمریکا و سیاست‌بازان شیطان‌صفت آن؛ نباید ساده‌اندیشی و ساده‌انگاری و ساده‌لوحی بخرج داد،[11] بلکه باید با آن مواجهۀ فعالانه داشت، نه مواجهۀ منفعلانه. دولت روحانی توان آن را ندارد. مجلس، با همکاری دبیرخانۀ شورای امنیت ملی، محکم نبض کار را در اختیار بگیرد، تا دولت بعدی که ان شاء الله تعالی دچار تحمیق و تهدید و تطمیع نشده باشد.
روز درختکاری
یک تذکر هم عرض کنم: امروز، پانزدهم اسفند را روز درختکاری نامیده‌اند. مقام معظم رهبری می‌فرمایند:
«روز درختکاری و مراسم درختکاری در سراسر کشور، روز مبارک و مراسم مبارکی است…مبارک هم یعنی همین، یعنی چیزی که در آن برکت وجود دارد.»
ما موظف هستیم که هم از درختان محافظت کنیم، و برپایۀ سیرۀ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمۀ اطهار علیهم السلام بر حفاظت از محیط زیست و درخت‌ها و باغات و جنگل‌ها بکوشیم و هم خودمان تا می‌توانیم در سنت حسنۀ کاشت درخت در محل زندگی خود و شهر و روستاهای خود اقدام کنیم. به‌ویژه درختان مثمر بکاریم.
متأسفانه در سال‌های اخیر، شاهد قطع درختان بوده‌ایم، حتی مراکزی که موظف به حفظ پوشش‌های گیاهی هستند، برخلاف وظیفۀ قانونی خود عمل کرده‌اند که هرچه فریاد بزنیم، باز هم کم است.
ما هم امروز در مصلی چند درخت مثمر می‌کاریم و شما را هم دعوت به مشارکت می‌کنیم.