هر قیامی را با توجه به اهداف آن باید بررسی کرد. هدف قیام امام حسین مقابله با انحراف اساسی در عالم اسلام بود که بنا داشت اسلام و اساس وحی را نابود کند. امام حسین «سلام الله علیه» توانستند نقشۀ یزید را خنثی کنند و حیاتی ابدی به اسلام و قرآن بدهند.
امام حسین برمبنای آیۀ شریفۀ «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَهٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى» [سبأ: ۴۶] قیامی لله را طراحی کردند. این قیام دو مرحله داشت. مرحلۀ نخست آن از مدینه ـ با استقرار خلافت یزید ـ شروع و در عصر عاشوراء ختم شد و مرحلۀ دوم از عصر عاشوراء تا اربعین ادامه یافت؛ و اربعین پیروزی قطعی قیام لله حسینی بود. اما پرسش مهمی که پیشروی ماست، سوال از چرایی و چگونگی پیروزی قیام است. اگر بتوانیم پاسخ این پرسشها بدهیم، میتوانیم برای همیشۀ تاریخ درسی از اربعین بگیریم.
در یک کلمه وقتشناسی و موقعیتشناسی، صبر و استقامت، و اقتدار در عین مظلومیت را باید دلیل پیروزی قیام دانست.
رهبری مرحلۀ نخست با امام حسین «علیه السلام» بود. اما رهبری مرحلۀ دوم با امام زینالعابدین «علیه السلام» بود که حضرت زینت کبری «سلام الله علیها» به نیابت از امام معصوم رهبری آن را بر عهده داشتند، این مرحله تبلیغ و تبیین اهداف قیام لله حسینی بود. و سِر اساسی این قیام لله و پیروزی آن و ازبین رفتن همه نقشههای یزید را باید در مرحله دوم قیام جستجو کرد. زیرا اگر این مرحله نبود، یقیناً یزدیان قیام امام حسین «علیه السلام» را در کربلا دفن میکردند.
حضرت زینب کبری «سلام الله علیها» به دلیل موقعشناسی بینظیر و استقامت غیرقابل وصف و شجاعت علوی توانستند، اهداف قیام لله حسینی را تبیین و تبلیغ کنند. و ضربۀ آخر به اهداف نظام فاسد یزیدی را امام سجاد «علیه السلام» در خطبۀ آتشین خود در مجلس شام زدند، بهگونهای که یزید با صراحت به شکست خود اعتراف کرد و همه تقصیرها را به گردن ابنزیاد انداخت. کاروانی که در عصر عاشورا اسیر و به عنوان خارجی در شهرها به نمایش گذاشته شده بود، چنان با شکوه در اربعین به کربلا بازگشت که جز پیروزی قطعی نامی بر آن نمی توان گذاشت.
و این درسی است که اربعین به میدهد، هرگاه انحرافی در عالم اسلام پیدا شد، باید قیام لله داشت و با سه عنصر وقتشناسی و استفادۀ بهینه از موقعیتها، استقامت در مسیر و اقتدار در قیام لله حتی در نهایت ضعف ظاهری به پیش رفت. در این صورت پیروزی جبهۀ حق قطعی است حتی اگر همه مردان آن به شهادت برسند. آری یزیدی که بنا داشت، اساس وحی را محو کند، چنان در تاریخ محو شد که دیگر هیچ نام و نشانی جز به بدی از او باقی نماند و عاشورا سرآغاز و اربعین روز پیروزی قطعی اسلام ناب و حیات ابدی قران کریم شد. و این درس اربعین به ماست که قیام لله هیچگاه شکست ندارد.