دانستیم که حقیقت غدیر، طرح مدیریت اسلامی است تا امت دچار فقر مدیریتی نشود و به قهقرا نرود و بیان شد که هنر حضرت امام آن بود که این حقیقت را درست دریافت و هویت نظام اسلامی را بر پایۀ آن بنا نهاد تا در دوران جاهلیت مدرن، اسلام ظهوری دوباره داشته باشد و بشریت با نظام اسلامی به سوی اقامۀ حق برود.
اما اقامۀ حق و تحقق اهداف اسلامی بدون کارگزاران و مدیرانی که امام و ولی امر مسلمانان را در اقامۀ حق یاری رسانند، امکان ندارد. و این ملاک عزت اسلامی است که جامعۀ اسلامی دارای قدرتی باشد که متجاوزان و مستکبران نتوانند به آن تعدی کنند و در عین حال در دل مردم و مستضعفان محبت ایجاد کند. بنابراین نقش کارگزاران نظام اسلامی و مسئولان بسیار سنگین است. آنان عزیز هستند، اگر امام مسلمان را در جهت اقامۀ حق یاری رسانند.
لازمۀ اقامۀ حق، شناخت حق است، هم شناخت مفهومی که نباید خیلی سخت باشد و هم شناخت مصداقی که سخت است. در شناخت مصداقی، رهنمودها و راه‌کارهای ولی امر مسلمانان بسیار کارساز است، اما فقط آن نیست، بلکه باید عقل نیز به کار رود تا در مصاف حق و باطل، گرفتار باطل نشوند و حق را بشناسند. اما شناخت به تنهایی کارایی ندارد، در کنار آن باید حق را بپذیرند و به آن سر فرود آوردند و در مرحلۀ سوم به آن عمل کنند. آن‌چه موجب می‌شود که حق را بشناسند و بر آن گردن نهند و به آن عمل کنند، تقواست: «إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً» [انفال: 29] و آن‌چه باعث می‌شود که از حق روی‌گردان شوند، نسبت به آن جهالت پیدا کنند و به آن پشت کنند و در عمل نیز دچار مداهنه و سازش شوند و بخواهند حق و باطل را باهم داشته باشند، هواهای نفسانی و ظهورات نفس است که آنان را بیچاره می‌کند. امیرالمومنین سلام الله علیه می‌فرمایند:
«إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمُ اثْنَیْنِ: اتِّبَاعَ الْهَوَى وَ طُولَ الْأَمَلِ» «من برای شما از دو چیز می‌ترسم: پیروی از هواهای نفسانی؛ و درازی آرزوهای دنیویی» همۀ مردم به ویژه کارگزاران نظام اسلامی باید از این دو رذیله خالی باشند؛ وگرنه هم خودشان را گرفتار می‌کنند و هم مردم و نظام را به قهقهرا می‌کشانند. «فَأَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَإِنَّهُ یَرُدُّ عَنِ الْحَقِّ» «اما پیروی از هواهای نفسانی از حق باز می‌دارد» هرگاه نفس جلوه‌گری کند، حق را می‌پوشاند و آن را کنار می‌زند، طبعاً شناخت حق ممکن نخواهد بود، و پذیرش حق سخت‌تر خواهد بود و عمل به آن محال می‌نماید. «وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَیُنْسِی الْآخِرَهَ» [المحاسن: 1/211] «و اما درازی آزوهای دنیویی، موجب فراموشی آخرت می‌شود.» فراموشی آخرت هم جلوی نفسانیت را باز می‌گذرد که هرچه نفس بخواهد و بتواند فساد کند. و دیگر جایی برای تحقق اهداف نظام اسلامی باقی نمی‌گذاد.
بنابراین کارگزاران نظام اسلامی باید اصلاح دائم درون داشته باشند و خود را از نفسانیت پاک کنند و از مسیر حق خارج نشوند و به باطل گرایش پیدا نکنند و در مسیر حق دچار مداهنه و دوگانگی و دورویی نشوند و مردم را فریب ندهند و به کج‌راهه نکشانند و آنان را به استخدام مطامع دنیویی خود نکشانند که در این‌صورت بار امتی ـ نه فقط امت زمان خود، بلکه مردم زمان‌های آینده را ـ بر دوش می‌کشند و قیامت سختی خواهند داشت.
پس غدیر ملاک و معیار دولت اسلامی است، که مدیران حاکمان اسلامی برای تحقق اهداف اسلامی و اقامۀ حق، بدور از جاه‌طلبی و نفسانیت و فقط برای رضای خدا، به کمک و یاری امام مسلمانان می‌آیند.
با چهار روایت از امام غدیر سلام الله علیه این سلسله بحث‌ها را به پایان ببرم:
«مَنْ نَصَرَ الْحَقَ أَفْلَحَ» «هرکس حق را یاری کند، رستگار شود» «مَنْ نَصَرَ الْحَقَّ غَنِمَ» «هرکس حق را یاری کند، حق را به غنیمت برده است» «بِلُزُومِ الْحَقِّ یَحْصُلُ الِاسْتِظْهَارُ» [غرر الحکم: 69] «با همراهی حق یاری به دست می‌آید.» «مَنْ جَاهَدَ عَلَى إِقَامَهِ الْحَقِّ وُفِّق» «هرکس برای اقامۀ حق کوشش کند، موفق می‌شود.» والسلام [همان: 333]
