شمهای از زیارت امین الله (1)
نگاهی به زیارت امین الله
حقیقت زیارت
روشن شد، زیارت امین الله از زیارتهای جامع است که برای همۀ ائمۀ علیهم السلام میتواند خواند. همچنین توصیه شده است که این زیارت را هر روز بخوانیم و به مضامین آن توجه کنیم. از روایاتی که خوانده شد، کاملاً مشخص است که ائمۀ اطهار علیهم السلام اصرار داشتند که این زیارت را ترویج کنند و شیعیان آن را بخوانند و کسی که این زیارت را بخواند، مورد عنایت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم و بشارت و کرامت امام زمان سلام الله علیه است.
دلیل آن را در ویژگی خاص این زیارت باید دید. توضیح اینکه حقیقت زیارت، پیوند با امام علیه السلام است، چنانچه حقیقت شفاعت چنین است که ما با امام علیه السلام جفت میشویم و اینگونه مورد عنایت آن بزرگواران قرار میگیریم. و ما نیاز داریم در حرکت حبی به سوی خدای سبحان دستمان را بگیرند و با خود ببرند تا به مقصد برسیم. خودمان به تنهایی نمیتوانیم برویم، هم راه سخت است و هم شیطان در کمین است و هم نفسانیت در جان ما جلوهگیری و فرمانروایی میکند، و هم دنیا خود را برای ما تزئین کرده است. بنابراین امکان اینکه ما برویم، بسیار سخت بلکه ناممکن است، مگر اینکه امام معصوم علیه السلام که راه را رفته و به مقصد رسیده و از جانب خدا مأمور است که دست ما را بگیرد، دستگیر ما شود. و زیارت تلاشی است از جانب ما که با امام علیه السلام پیوند بخوریم. اما حقیقت پیوند با امام معصوم، پیوند با خداست. به تعبیر دیگر، ما باید با خدا پیوند بخوریم و ارتباط برقرار کنیم، اما این پیوند و اتصال و توجه بدون پیوند به امام معصوم علیه السلام رخ نخواهد داد.
البته ما در زیارت باید خود را در محضر امام علیه السلام حس کنیم و به قلبمان به باورانیم که ما در محضر امام هستیم.
تقسیمبندی زیارت امین الله
اما زیارت امین الله آنگونه که در روایت امام باقر علیه السلام وارد شده است، دو بخش کلی دارد:
بخش نخست، آنچه امام سجاد علیه السلام به حالت ایستاده خوانند که خود دو بخش است: قسمت نخست سلام به امیرالمومنین سلام الله علیه است. یکی پیوند با امام علیه السلام که امین خدا است. قسمت دوم، دعا به محضر خدای سبحان است، ما درخواستهایی از خدای سبحان داریم که بیان میکنیم و همگی این دعاها برای آن است که با خدای سبحان پیوند پیدا کنیم.
بخش دوم، آن قسمتی است که امام سجاد سلام الله علیه گونۀ مبارکشان را روی قبر مطهر امیرالمومنین سلام الله علیه گذاشتند که آن را به اعتباری به سه بخش میتوانیم تقسیم کنیم: قسمت نخست، آنجا که ما حال سالکان الی الله را به زبان دعا بیان میکنیم، و مثل آن است که ما از خدا میخواهیم که آتش عشق که در دل اولیاء الهی است، در دل ما هم بگذارد. قسمت دوم، دعایی است که در انتهای این حالت آتشین میگوییم و از خدای سبحان به حق اولیاء خود میخواهیم دعا و ثنای ما را بپذیرد. و بین ما و بین اولیاء خود جمع کند. در حقیقت این بخش، به منزلۀ نتیجۀ قسمت پیشین است که از خدا توحید ولایی میخواهیم.
قسمت سوم، بخش پایانی است که فقط در کتاب کامل الزیارات آمده است که دعایی اجتماعی است و برای همۀ مومنان و علیه همۀ کافران است و در آن میخواهیم خداوند کلمۀ ایمان را بلندمرتبه کند و کلمۀ کفر را به زمین بزند.
بنابراین به اعتباری که تقسیم کردیم، زیارت امین الله پنج قسمت دارد و جمع این زیارت یک کلمه است، در ارتباط با امام معصوم علیه السلام و در زیارت آن حضرت، به توحید ناب میرسیم.
چقدر زیارت امین الله عمیق است که خدا کند؟ از خدا بخواهیم، بخشل کمی از حالت امام سجاد علیه السلام را درک کنیم، تا هم حقیقت توحید را بفهمیم و هم حقیقت ولایت را و هم حقیقت توحید ولایی را.
به این دلیل است که مرحوم آیت الله بهجت ضمن تأکید بر خواندن زیارت امین الله میفرمایند:
«قلب شما بخواند. با زبان قلب خود بخوانید. لازم نیست حوائج خود را در محضر امام علیه السّلام بشمرید. حضرت علیه السّلام می دانند. مبالغه در دعاها نکنید.»[1]
[1] برگی از دفتر آفتاب، ص: 13