راه قرآن
دیدیم که اخلاق الهی راهی است که سالک کوی دوست با مجاهده‌ای مردانه و از سر اخلاص می‌پیماید تا خشنودی دوست را به دست آورد و به مقام قرب نائل آید. خداوند متعال ـ به تعبیر زیبای امیر مومنان «سلام الله علیه» ـ دارای وصف جمیل و کمالات بی‌شمار است که اگر به او دل‌بندند، او بهترین آرزو و اگر به او امید داشته باشند، بهترین امید است: «اللَّهُمَّ أَنْتَ أَهْلُ الْوَصْفِ الْجَمِیلِ؛ وَ التَّعْدَادِ الْکَثِیرِ؛ إِنْ تُؤَمَّلْ فَخَیْرُ مَأْمُولٍ وَ إِنْ تُرْجَ فَخَیْرُ مَرْجُو» «بارخدایا تو شایستۀ وصف زیبا و کمالات بی‌شمار هستی؛ اگر به تو آرزو بندند، تو بهترین آرزو هستی و اگر به تو امید بندند، تو بهترین امید هستی.» [نهج البلاغه؛ خطبۀ 91؛ ص: 135؛ تصحیح صبحی صالح] حال که چنین است، بنده نیز باید به صفات نیکوی الهی متصف شود، کمالات بسیاری را کسب کند و مردم نیز او را پناه و امید خود بدانند.
بنابراین تنها راه نجات حقیقی و راه تهذیب نفس و تحصیل ملکات نفسانی اتصاف به صفات الهی و به دست‌آوردن رضای الهی است، این راه؛ روش خاص خود را دارد که آن تنها کسب خشنودی خداوند و عشق به محبوب حقیقی است. این راه مومنان واقعی است که در ایمانشان محکم و ثابتند و این شدت ایمان آنها را به سوی خداوند مجذوب می‌کند و همۀ همت‌شان آن است که همیشه در یاد او باشند و به صفات جمیل او متصف گردند. وقتی چنین است، فیض الهی آنها را در این جذبه فزونی می‌گیرد و شور و جذبۀ آنها زیادتر می‌شود، آنها همواره مراقب خود و به یاد محبوب‌اند و چنان در بندگی او غرق‌اند که گویی او را می‌بینند و محبت و جذبۀ او را می‌چشند.
آری راه قران راه نهایی اخلاق است که همان تخلق به اخلاق الهی است، زیرا انسان در فطرت خود به جمال حقیقی عشق دارد و جمال و زیبایی حقیقی جز خدا نیست و محبوب حقیقی نیز تنها خداست: «وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ» «آنها که ایمان دارند، بیشترین محبت آنها به خداست» [بقره: 165]
چنین کسى تلاش دارد همۀ صفات و سجایای خود را هماهنگ با صفات الهی کند و رنگ خدایی پذیرد که خداوند او را به این رنگ آراسته است: «صِبْغَهَ اللَّهِ، وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَه وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُون» «[اهل خدا آراسته‌اند به] رنگ خدا و چه رنگی بهتر از رنگ خدا؟ و ما پرستندۀ اوییم» [بقره: 138] و سعی می‌کند در حرکات و رفتار خود نیز از دستورات خداوند پیروی کند و فرمانبردار فرستادۀ و اولیاء او باشد و رفتار خود را با آنها هماهنگ کند. زیرا کسی که خدا را دوست دارد، همۀ نمایندگان و آثار او را هم دوست دارد و به همۀ دستورات و توصیه‌های او و فرستادگانش پایبند است.