شرح کوتاه دعای هفتم صحیفۀ سجادیۀ
توضیح:
بخواست خدای متعال دعای هفتم صحیفۀ سجادیه را بیان‌گر عرفان ناب است و در رویدادهای مهم و سخت خواننده میشود و امام خامنه‌ای «حفظه الله تعالی» توصیه کردند، مومنان آن را بخوانند، ترجمه و شرح کوتاه داده میشود تا برادران و خواهران مومن بیشتر از مفاهیم والای آن بهره ببرند.
این بخش اول ترجمه و شرح دعا است:
مقدمۀ دعا
وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا عَرَضَتْ لَهُ مُهِمَّهٌ أَوْ نَزَلَتْ بِهِ، مُلِمَّهٌ وَ عِنْدَ الْکَرْبِ
از دعای آن حضرت علیه السلام آن‌گاه که بر او رویداد مهم و اندوه‌ناکی پیش می‌آمد یا دشواری نازل می‌شد، و هنگام سختی
«عَرَضَتْ لَهُ» به معنای آفتی است که پیش می‌آید و بر انسان ظاهر می‌گردد و مانع راه او میشود. منظور از «مُهِمَّۀٌ» رویداد مهم و شدیدی است که موجب اندوه شود، «هَمَّ» در جایی بکار می‌رود که دلیل اندوه مشخص نباشد، یا راه مقابله با آن دردسترس نباشد، مثل همین مسألۀ «کرونا». منظور از «مُلِمُّۀٌ» رویدادی دشوار دنیویی است که بر انسان نازل میشود. و «کَرب» به معنای اندوهى است که بر انسان گران می‌آید و موجب اضطراب و سختی بر او میشود. [نگا: ریاض السالکین: 2/306؛ تحفۀ رضویۀ: 242]
بنابراین حضرت سید الساجدین سلام الله علیه این دعا را در زمانی می‌خوانند که رویداد ناگوار مهمی پیش می‌آمد که موجب اندوه و نگرانی می‌شد و کار بر ایشان سخت و دشوار می‌گردید. و ما هم در وقت سختی‌ها که موجب اضطراب‌مان میشود، و رویدادهایی که کار را بر ما سخت و دشوار می‌کند، خیلی خوب است این دعا را بخوانیم و از خدای تعالی درخواست رفع هم و غم نماییم. توصیه مقام معظم رهبری در خواندن این دعا برای رفع بلای منحوس کرونا نیز به همین دلیل است.
در زیارت امین الله به خدای تعالی عرض می‌کنیم:
«اللَّهُمَ فَاجْعَلْ نَفْسِی…صَابِرَهً عَلَى نُزُولِ بَلَائِکَ» [کامل الزیارات: 40] خدایا مرا در نزول بلای خودت بردبار قرار ده.»
اما این بردباری منافاتی با دعا ندارد، مرحوم سیدعلی‌خان در شرح این دعا روایاتی را آورده است که بخوبی نشان می‌دهند که در گرفتاری‌ها و سختی‌ها و بلاها باید به خدا پناه برد، و دعا و تضرع ما به پیشگاه خدای تعالی ما موجب کوتاه‌شدن زمان بلا و رفع آن میشود، اما اگر دعا نباشد، معلوم نیست که بلا بزودی رفع گردد. [ریاض السالکین: 307] ما ترجمۀ چند روایت را می‌آوریم:
امیرالمومنین سلام الله علیه می‌فرمایند: «هر‌گاه هراس شدید شد، به پناهگاه خدا بگریزید. [الکافی: 2/468]
روایت می‌گوید: امام صادق صلوات الله علیه می‌فرموند: آیا بلاى طولانی مدت از بلای کوتاه‌مدت را می‌شناسید؟ گفتیم: نه! فرمودند: هر‌گاه به دل یکى از شما الهام شد که هنگامۀ بلا دعا کند، بدانید که بلا کوتاه است. [همان: 471]
امام کاظم سلام الله علیه می‌فرمایند: «…هر‌گاه بلا نازل شد، بر شما باد که دعا کنید و به خدای عزوجل پناه ببرید» [همان]و در کلامی دیگر می‌فرمایند: «…هنگامی که خدای عزوجل خوانده میشود و از او درخواست میشود، بلا را او برمی‌گرداد.» [همان: 470]
هم‌چنین در روایتی از امام صادق سلام الله علیه وارد شده است که در دشوار‌های شدید و سختی‌های زیاد، دو زانو و دست‌های خود را تا آرنج برهنه کند و به زمین بچسباند و سینه به زمین بساید و در حال سجده از خدا حاجت خود را بخواهد. [همان: 556]