تبیین حضور مردم و لزوم مشارکت آنان در حاکمیت دینی در مکتب امام و بنابر تفسیر رهبری حکیم موضوع چنین یادداشت پیشین بود که بیانات معظمله در چهاردهم خرداد ١۴۰۰ شده است. ادامۀ آن بیانات بشرح ذیل است، که به مسألۀ مهم امر به معروف و نهی از منکر و اقامۀ حق و عدل برپایۀ آن پرداختند:
«وظیفۀ امر به معروف؛ این یک وظیفۀ عمومی است که یکی از مهمترین معروفها حکومت حق و عدل است. در جامۀ بایستی حکومتِ عادلانه باشد، حکومتِ حق باشد؛ باید مردم امر کنند به این [معروف]؛ مسئولیّت مردم را نشان میدهد. یا مسئلۀ لزوم مبارزۀ با انحرافات جامعه که امیرالمؤمنین در خطبهی شقشقیّه، یکی از دلایل قبول حکومت را این قرار داد: «وَ ما اَخَذَ اللهُ عَلَی العُلَماءِ اَلّا یُقارّوا عَلی کِظَّهِ ظالِمٍ وَ لا سَغَبِ مَظلوم» [نهج البلاغۀ؛ خطبۀ سوم] «یعنی خدای متعال این پیمان را از علما گرفته… که به شکاف اجتماعی، به فاصلههای اجتماعی تن ندهند و قبول نکنند؛ فاصلههای اجتماعی را که یکی از سیری مُشرف به موت بشود، یکی از گرسنگی.
حالا «علما» که فرمود، یا به خاطر این است که علما یک طبقۀ ممتازی هستند که این حق دربارۀ اینها بیشتر وجود دارد و این مسئولیّت دربارۀ اینها بیشتر است، یا به خاطر این است که علما به معنای دانایان است؛ یعنی هرکسی که مطّلع میشود؛ کسی که مطّلع نیست، طبعاً مسئولیّت ندارد؛ کسی که مطّلع میشود، طبعاً مسئولیّت دارد. خب پس بنابراین این مسئولیّت همگانی است.
حالا چه جوری این مسئولیّت اِعمال بشود؟ این در زمانهای مختلف، مختلف است؛ امروز با انتخابات است، ممکن است یک روزی با یک وسیلۀ دیگری باشد؛ [بنابراین] این مسئولیّت وجود دارد. این «مسئولیّت» از یکسو، و از یکسو «حق»؛ [یعنی] حقّ تعیین سرنوشت [وجود دارد.] انسانها آزادند: «لا تَکُن عَبدَ غَیرِکَ لَقَد خَلَقَکَ اللهُ حُرّاً»؛ [نهج البلاغۀ؛ نامۀ 31] فرمایش امیرالمؤمنین است؛ تو برده و دنبالهرو دیگران نباش، خدا تو را آزاد آفریده، خودت انتخاب کن، خودت تعیین کن سرنوشت خودت را؛ این جزو مسلّمات اسلام است.»
تبیین دقیق مقام معظم رهبری نیازی به تفسیر ندارد. اما نکتۀ جالب آن است که ایشان اصل مهم و واجب شرعی امر به معروف و نهی از منکر را پایۀ مردمسالاری و مشارکت همگانی مردم قرار دادند و کلام امیرالمومنین سلام الله علیه در تفسیر همین مشارکت بیان کردند. و این نکتۀ دقیقی است.
