خطبۀ نخست
بسم اهلل الرحمن الرحیم
دنیاداران خوابند!
امیرالمومنین سالم اهلل علیه طبق بیان نهج البالغۀ کلمۀ 64 میفرمایند:
»أَهْلُ الدُّنْیَا کَرَکْبٍ یُسَارُ بِهِمْ وَ هُمْ نِیَامٌ« ]نهجالبالغۀ: 479 ]
»دنیاداران همچون کاروانی هستند که آنها را میبرند، در حالی آنان خوابند.«
خیلی این عبارت امیرالمومنین سالم اهلل علیه سخت و سنگین است، مردم در دنیا دو دسته هستند:
)1 )برخی در دنیا بیدارند و دنیا را وسیلهای برای آخرت خود قرار دادند، آنان در هنگام مرگ هم بیدار
هستند.
)2 )برخی در دنیا خوابند و با مرگ بیدار میشود:
»النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا« ]مجموعۀ ورام: 1/150 ]
طبق این بیان نورانی و در دنیا خواب هستند و بعد از مرگ هم بیدار نمیشوند. اینکه در قبر به میت تلقین
میدهند: »أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ«؛ در حقیقت به میت تلقین میکنیم تو از دنیا به آخرت منتقل شدهای و از خواب
بیدار شو. او میفهمد که صحنهای که در آن وارد شده است، ناآشناست، اما چهبسا نداند که مرده است و به
این دلیل به میت تلقین میگوییم. بنابراین ما باید پیش از مرگ بیدار شویم و آن فقط با تقوا ممکن است.
حاال ببینیم امیرالمومنین سالم اهلل علیه در خطبۀ 64 نهج البالغۀ ]ص: 95 ]چه میفرمایند:
»فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ«
بندگان خداً تقوای خدا داشته باشید، خدا را مالحظه کنید و از خودتان مراقبت کنید. چگونه؟
1« .وَ بَادِرُوا آجَالَکُمْ بِأَعْمَالِکُمْ«
با کردارتان بر به استقبال اجلها و مرگ خود بروید. عمل صالح، زندگی بدون گناه، انسان را از خواب غفلت
بیدار میکند.
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
2
2« .وَ ابْتَاعُوا مَا یَبْقَى لَکُمْ بِمَا یَزُولُ عَنْکُمْ«
»باقی را به آنچه ازبینرفتنی است، بخرید.« یعنی زندگی دنیا را تجارتخانه آخرت خودتان بکنید. عمر
خودتان را که ازبینرفتنی است، برای آخرتتان صرف کنید.
3« .وَ تَرَحَّلُوا فَقَدْ جُدَّ بِکُمْ«
برای کوچ از دنیا آماده شوید که شما را حرکت دادهاند.
4« .وَ اسْتَعِدُّوا لِلْمَوْتِ فَقَدْ أَظَلَّکُمْ«
برای مرگ آمادگی پیدا کنید که مرگ بر شما سایه افکنده است.
5« .وَ کُونُوا قَوْماً صِیحَ بِهِمْ فَانْتَبَهُوا، وَ عَلِمُوا أَنَّ الدُّنْیَا لَیْسَتْ لَهُمْ بِدَارٍ فَاسْتَبْدَلُوا«
چون مردمی باشید که بر آنها بانگ زدند و آنان ]خواب غفلت بیدار[ شدند. و دانستند که دنیا خانۀ آنان
نیست، و آن را با آخرت معاوضه کردند.
اینهمه دور و بر ما صحیۀ بیداری است، مرگ آشنایان خودمان را میبینیم، و باز غفلت داریم؟ ما را چه شده
است؟ همۀ اینها به بانگ بلند میگویند که این روز برای من و شما هم است، بیدار نمیشویم؟ عجیب است!
دنیاداران در چه فکر بیهودهای هستند! من و شما در چه اندیشهای هستیم! فرعونها و نمردها و معاویهها که
قدرت داشتند، دنیا را گذاشتند و با کردار زشتشان تنها ماندهاند، ما هم این دنیا را میگذاریم و فقط با اعمال
خودمان باقی میمانیم. اینها را حضرت امیرالمومنین سالم اهلل علیه فرمودند.
همۀ اینها راههای تقواست که اگر در قلب ما بنشیند، دنیا ما را فریب نمیدهد.
بعد امام علیه السالم ادامه میدهند:
»فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَخْلُقْکُمْ عَبَثاً وَ لَمْ یَتْرُکْکُمْ سُدًى وَ مَا بَیْنَ أَحَدِکُمْ وَ بَیْنَ الْجَنَّهِ أَوِ النَّارِ إِلَّا الْمَوْتُ أَنْ
یَنْزِلَ بِهِ«
»خداى سبحان شما را بیهوده نیافرید، و به حال خود وا نگذاشت، میان شما و بهشت یا دوزخ، فاصله
اندکى جز مرگ نیست که به شما میرسد«
مرگ را جدی بگیریم که راهی از آن نداریم. مرحوم آیت اهلل بهاءالدینی میفرمودند: اگر مسألۀ مرگ برای
بشر حل شود، هیچ گناهی در دنیا رخ نمیدهد. مرگ ما را تعقیب میکند و بر ما سایه افکنده است و از آن
گریزی نیست.
»وَ إِنَّ غَایَهً تَنْقُصُهَا اللَّحْظَهُ وَ تَهْدِمُهَا السَّاعَهُ«
هر لحظه پایان عمر را کوتاه میکند و هر ساعتی آن را نابود میکند.
ما به سوی خانۀ ابدی در پیش هستیم، ما را میبرند؛ خواب باشیم یا بیدار! حال عمر ما چنین است که
سزاوار کوتاهشدن است: »لَجَدِیرَهٌ بِقِصَرِ الْمُدَّهِ«
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
3
»وَ إِنَّ غَائِباً یَحْدُوهُ الْجَدِیدَانِ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ لَحَرِیٌّ بِسُرْعَهِ الْأَوْبَهِ«
»شبانهروز که هر روز جدید میشوند، ما را به سوی مرگ پیش میرانند، به زودی فرصت پایان مییابد. ما
مسافری هستیم:
»وَ إِنَّ قَادِماً یَقْدُمُ بِالْفَوْزِ أَوِ الشِّقْوَهِ«
شبانهروز ـ که ما را به سوی مرگ پیش میبرند، در حقیقت ما به سوی سعادت یا شقاوت میکشانند.
»لَمُسْتَحِقٌّ لِأَفْضَلِ الْعُدَّهِ«
پس سزاوار است که بهترین توشه را برگیریم.
»فَتَزَوَّدُوا فِی الدُّنْیَا مِنَ الدُّنْیَا مَا تَحْرُزُونَ بِهِ أَنْفُسَکُمْ غَداً«
پس در دنیا و از دنیا توشه برگیرید تا توشۀ و کار امروز ما در فردای قیامت نگهبانمان باشد.
»فَاتَّقَى عَبْدٌ رَبَّهُ«
پس بنده باید تقوا داشته باشد و مالحظۀ پروردگار خود را بکند، باز سخن از تقوا و راههای آن است:
1« .نَصَحَ نَفْسَهُ«
»خیرخواه خود باشد«و هرکس خیرخواه خود است، خودش را به گناه آلوده نمیکند که با چهرۀ آلوده به
محضر خدای سبحان وارد شود.
2« .وَ قَدَّمَ تَوْبَتَهُ«
»توبه را پیش بفرستد« اگر ما مراقب خودمان باشیم، زبان و دل و جان ما، هر روز توّاب است. توبه گذشتۀ ما
را پاک میکند.
3« .وَ غَلَبَ شَهْوَتَهُ«
»و بر شهوت خود غلبه کند.« نه اینکه شهوت بر انسان غلبه کند. تقوا یعنی مراقبت از خود و غلبه بر شهوات
و ظهورات و جلوههای نفس.
بعد امام علیه السالم خطرات سر راه انسان را بیان میفرمایند:
1« .فَإِنَّ أَجَلَهُ مَسْتُورٌ عَنْهُ«
زیرا مرگ پنهان است
2« .وَ أَمَلَهُ خَادِعٌ لَهُ«
و آرزوها او را فریب میدهد
3« .وَ الشَّیْطَانُ مُوَکَّلٌ بِهِ«
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
4
و شیطان همراه اوست، و بد همراه و رفیقی است که تا انسان را جهنمی نکند، دست از سر ما برنمیدارد.
راهکارهای شیطان چیست؟
»یُزَیِّنُ لَهُ الْمَعْصِیَهَ«
گناه را برای او زینت میدهد: »لِیَرْکَبَهَا« تا بر او سوار شود و تسلط یابد »وَ یُمَنِّیهِ التَّوْبَهَ لِیُسَوِّفَهَا« و او را در
انتظار توبه معطل بگذارد تا توبه را به تأخیر اندازد. »إِذَا هَجَمَتْ مَنِیَّتُهُ عَلَیْهِ أَغْفَلَ مَا یَکُونُ عَنْهَا« که تا زمان
مرگ از آن غافل باشد، از موقعیت خود، آیندۀ خود غافل و بیخبر باشد.
»فَیَا لَهَا حَسْرَهً عَلَى کُلِّ ذِی غَفْلَهٍ أَنْ یَکُونَ عُمُرُهُ عَلَیْهِ حُجَّهً«
»وای بر هر غافلی که عمرش بر ضد او گواهی دهد
»وَ أَنْ تُؤَدِّیَهُ أَیَّامُهُ إِلَى الشِّقْوَهِ«
و روزگاران او را به شقاوت بکشاند.«
»نَسْأَلُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَنْ یَجْعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِمَّنْ لَا تُبْطِرُهُ نِعْمَهٌ وَ لَا تُقَصِّرُ بِهِ عَنْ طَاعَهِ رَبِّهِ غَایَهٌ وَ لَا
تَحُلُّ بِهِ بَعْدَ الْمَوْتِ نَدَامَهٌ وَ لَا کَآبَه«
از خدای سبحان میخواهیم که ما و شما را در نعمتها مغرور نسازد و هیچچیز ما را از فرمانبرداری
پروردگار باز ندارد و پس از فرا رسیدن مرگ دچار پشیمانى و اندوه نگرداند.
خطبۀ دوم
دولت سیزدهم
دوشنبه هشتم شهریور مصادف است با سالروز شهادت شهیدان سرافراز رجایی و باهنر و ما در هفتۀ دولت
هستیم و بحمدهلل الرحمان دولت سیزدهم چهارشنبه اخیر از مجلس قاطعانه رأی گرفت و ـ بجز یکی نفر ـ
همۀ وزراء رأی اعتماد گرفتند و دولت سیزدهم رسماً مشغول کار شد. یاد و خاطرۀ همۀ شهدای دولت بهویژه
شهیدان سرافراز ما رجایی و باهنر را گرامی میداریم و از خدای تعالی برای آن بزرگواران طلب علو درجات
میکنیم و میخواهیم که دولت جدید در خدمت به مردم موفق باشد.
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
5
لزوم خدمتگزاری به مردم و اولویتها
دولت با رأی قاطع مجلس مشغول کار شد و این پشتوانۀ خوبی برای وزرای محترم است تا بتوانند با توان باال
خدمت کنند. مردم به معنای واقعی کلمه ولینعمت ما هستند و دولت و کابینۀ سیزدهم باید به معنای واقعی
کلمه خود را وقف خدمت به مردم بکند.
اولویت دولت محترم اوالً مقابله با کروناست که جداً زندگی مردم را فلج کرده است، اصلیترین کار آن هم
واکسیناسیون همگانی است. ثانیاً مهار گرانی و تأمین معیشت مردم و ثالثاً حل مسألۀ اشتغال است.
متأسفانه شرایط فعلی کشور مناسب نیست و شایستۀ ملت ایران هم نیست. ما در حوزههایی عقب هستیم، در
کرامت انسانی، در عدالت، در جلب مشارکت مردم از آرمانهای انقالب اسالمی عقب هستیم، به این دلیل
شکر نعمت خدمتگزاری به مردم تالش و مجاهدۀ شبانهروز دولت و کابینۀ سیزدهم را طلب میکند. دولت
باید صداقت خود را نشان بدهد وگرنه مردم به آن پشت خواهند کرد، همانگونه که قول داده است، عدالت
را بسط دهد، راههای پیشرفت کشور و گشودن درهای مشارکت مردم، مشارکت در اقتصاد، مشارکت در امور
اجتماعی، مشارکت در فرهنگ و هنر، مشارکت در علم، مشارکت در سیاست و امور عمومی را باز کند تا
قدرت میان مردم توزیع شود و آنان بهمعنای واقعی خود را شریک مسائل و مشکالت کشور بدانند و برای
رفع آن همت کنند که در اینصورت میتوانیم به آینده امیدوار باشیم.
شکاف دولت ـ ملت
متأسفانه در دورۀ اخیر فاصلۀ مردم از دولت زیاد شده است و شکاف دولت ـ ملت به حد نگرانکنندهای
رسیده است، و دولت نیازمند حرکت جهادی است تا این فاصله را بردارد. باید مراقب باشد، که اسیر
خواستههای نامشروع خواص پرتوقع نشود، البیها و البیگریها و البیبازان حرفهای در ارکان دولت رسوخ
نکنند و دولت همانگونه که از عدالت و مبارزه با فساد سخن گفتهشده است، همانگونه باشد و الزمۀاش آن
است که به معنای واقعی کلمه مردمی باشد.
ما اگر از عدالت سخن میگوییم به این معنی است که باید در کشور ما فقر نباشد، باید فساد و تبعیض و
رانت نباشد، باید مردم در معیشت خود بینیاز شوند و راههای رشد و تعالی و تعلیم و تربیت به روی همۀ
مردم باز شود، و باید مردم خود را صاحب کشور بدانند و در همۀ امور مربوط به خود مشارکت فعاالنه داشته
باشند و دولت زمینۀ آن را فراهم کند.
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
6
ما اگر بتوانیم اسالم را در کشور خودمان پیاده کنیم، حتماً راهها باز میشود. نمیگویم با جهان ارتباط و
تعامل نداشته باشیم، بلکه عرض بنده آن است که کشور را با توان باالی داخلی اداره کنیم و این جزء
شعارهای اولیه رئیسجمهور محترم است و چون ایشان فردی متقی و متدین است، خدای تعالی راهها را
برای خدمتگزاری باز خواهد کرد و من و شما هم موظف هستیم به هر نحویی که ممکن است به دولت
کمک کنیم. البته توقع معجزه هم نداریم، اما توقع کار و تالش موفقانه و حرکت جهادی برای خدا را داریم.
دولت اگر در راه ملت که راه انقالب اسالمی است، استقامت داشته باشد، موانع جلوی پای را درست بشناسد
و با عقل و تدبیر و حرکت جهادی آنها را برطرف کند و خسته نشود، و اگر مانع یا موانعی راه عبور را سد
کرد، عقب ننشیند، بلکه فکر کند و راه جدید برای رسیدن به قله شناسایی کند، مطمئن باشیم، که فردای ما
1 بهتر از امروزمان خواهد بود. و دولت اسالمی تحقق مییابد.
انتخاب دولتمردان
یک نکته هم به وزراء باید همکارانی را انتخاب کنند که دارای صالحیتهای الزم باشد: اوالً ایمان و تدین و
2 تقواست. فردی که این صالحیت را نداشته باشد، ضررش بیش از نفعش است.
ثانیاً انقالبیبودن و وفاداری
به آرمانهای انقالب اسالمی و امام عزیز ما و پیوند قلبی با رهبری حکیم است، و ثالثاً کارآمدی و کارایی
است. برخی افراد خوبی هستند، اما کارآمد نیستند و توان ادراه کاری که به آنها سپرده شده است، ندارند؛ یا
سادهلوح هستند و زیرمجموعه یا ازبیرون آنها را فریب میدهند، آنان به درد مسئولیت نمیخورند.
افغانستان و ما
بنده هفۀ پیش دربارۀ تحوالت افغانستان مطالبی عرض کردم و االن هم دارم بخواست خدای متعال مطلبی
مینویسم. اما فقط چند نکته را در این مجال عرض میکنم:
نقش نیروهای پاکستان و پول عربستان در اشغال سرتاسری افغانستان توسط طالبان قطعی است، یعنی
پشتپردۀ افغانستان آمریکاست.
اما یک نکته است که شایسته است به آن دقت کنیم:
در این جریان نشانههای ضعف قدرت آمریکا و شکست برنامههایش نیز کامال مشهود است. یعنی آمریکا به
دالیل مختلف نتوانست سیاست خود را در منطقه و افغانستان إعمال کند و به روایت دقیق همه چیز را
گذاشت و فرار کرد. و این خروج امریکا از منطقه به هر نحوی که باشد، به نفع ما و منطقه خواهد شد.
السالم علیک یا سبیل اهلل الذی من سلک غیره هلک
7
از سوی دیگر لشکر فاطمیون یک قدرت غیرقابل انکار در افغانستان هستند، شیعیان افغانستان به لطف تدبیر
شهید سلیمانی و آزمودهگی در مبارزه و جهاد با داعش چنان قدرت گرفته است که بههیچوجه در معادالت
افغانستان امکان ندارد که نادیده گرفته شوند و شواهد هم نشان میدهد کشورهای مختلف درگیر مسائل
افغانستان و بخشی از طالبان این حقیقت را دریافتهاند.
بنابراین باید حوادث افغانستان را با دقت رصد کرد و وزارت خارجه در دورۀ جدید دپیلماسی فعالی در
منطقه داشته باشد، و منافع جهان اسالم را تأمین نماید.
روضه
شنبه 19 محرم 6 شهریور حرکت اسرای کربال به طرف شام سال 61
پینوشتها
1
شماها اگر چنانچه در این راهی که دارید میروید، استقامت کنید، خسته نشوید، این موانع جلوی پای شما مانع حرکت شما
نشود، وقتی به یک مانعی برخورد میکنید، از این مانع عبور کنید، ]اگر[ نشد راهتان را کج کنید، برگردید بروید دنبال راه، اگر
این کار را بکنید مطمئن باشید که فردای این کشور آن چیزی خواهد شد که امروز شما آرزویش را دارید؛ یعنی جامعهی
اسالمی، دولت اسالمی، حکومت اسالمیِ واقعی، احکام اسالمی؛ این بدون شک خواهد شد.1۳9۸/06/0۸
2 یکی از صالحیّت
های مدیریّتی این است که ببینید این طرف، دارای تقوا است، یعنی کاری که به او میسپرید، با امانت انجام
میدهد یا نه؟ خب اگر اینجور شد، آنوقت خدا مهمترین مؤلّفه در همهی تصمیمگیریهای ما خواهد بود؛ معنی اینکه برای
خدا کار کنیم، این جوری خواهد شد؛ آن وقت کارتان میشود عبادت. یکی از امتیازات کار برای حکومت اسالمی و دولت
اسالمی همین است که اگر چنانچه کار برای خدا شد، کار تبدیل میشود به عبادت؛ خود آن امضائی که میکنید، آن کاغذی که
مینویسید، آن حرفی که میزنید، میشود یک عبادت.1۳9۸/02/24