روی عن أبی عبد الله علیه السلام أن أمیرالمؤمنین سلام الله علیه مرض فعاده إخوانه. فقالوا: کیف تجدک یا أمیر المؤمنین؟
قال: بِشَرٍ.
قالوا: ما هذا کلام مثلک؟
قال: إن الله تعالى یقول «وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیْرِ فِتْنَهً» فالخیر الصحه و الغنى و الشر المرض و الفقر» [مجمع البیان: 7/74]
روایت شده که امام صادق علیه السلام فرمودند: امیرالمومنین سلام الله علیه بیمار شدند، برادران دینی ایشان خدمت‌شان رسیدند و عرض کردند: حال شما چطور است؟ فرمودند: به شر می‌گذرانم.
آنان تعجب کردند که این سخن چون تویی است؟
فرمودند: خدای تعالی می‌فرمایند: «ما یقیناً شما را به شر و خیر می‌آزماییم» سلامتی و ثروت خیر است و بیماری و فقر شر.»
این نشان می‌دهد، بیماری، فقر و امثال آن شر هستند. و منبع آن هم آیۀ شریفۀ «وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیْرِ فِتْنَهً» [انبیاء: 35] «ما شما را بیقین با خیر و شر می‌آزماییم.» است. آیه و کلام حضرت امیرالمومنین سلام الله علیه نشان می‌دهد که اولاً دنیا محل امتحان است، و ثانیاً مواد امتحان آن خیر و شر هستند، گاهی سلامت است و گاهی بیماری. الان ما با ویروس منحوس کرونا و خطرات آن و سرعت پیشروی آن در آزمون شر هستیم. آن‌که از فضا سوءاستفاده می‌کند و اجناس را احتکار می‌کند یا اجناس ضروری مردم با قیمت گران‌تر می‌فروشد یا به دستورات بهداشتی اهمیتی نمی‌دهد و مسافرت و گردش خود را تعطیل نمی‌کند، یا اگر بتواند به کمک برود و نرود و کاهلی و تنبلی بکند، او در این آزمون مردود شده است.
بله در نگاه نهایی شر هم به خیر منتهی می‌شود و خیر ما در آن است و خیر و شر در دنیا نسبی هستند، و فکر نکنیم، سلامتی، ثروت، امکانات به این دلیل است که خدا ما را کرامت داده است: «فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَکْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَکْرَمَن» [فجر: 15] این تصور باطلی است که نعمت‌ها به این دلیل است که خدا ما را گرامی‌داشته است و سخن «رَبِّی أَکْرَمَن» «پروردگار من! مرا گرامی داشته است» سخن نادقیق و گزافی است. قرآن می‌فرماید، این نعمت‌ها، کرامت‌ها و سلامتی و ثروت و امثال آن، وسیلۀ آزمایش شماست، خودتان را بی‌جهت عزیز خدا ندانید.
در مقابل برخی به خیال باطل خود می‌پندارند که اگر خدای تعالی آنان را به سختی آزمون کرد، به آن‌ها اهانت کرده و آنان را خوار فرموده است: «وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلاَهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَن» [فجر: 16] بلکه باید بدانیم سختی و فقر و بیماری وسایل آزمون هستند، اما برخی بغلط می‌پندارند و در این نوع آزمون‌ها می‌گویند: «رَبِّی أَهَانَن» «پروردگارم مرا خوار کرد!»
اما هر دو تصور غلط است، «کَلَّا» [فجر: 17] این‌چنین نیست که می‌پندارید، سلامت و ثروت موجب گرامی‌داشتن نیست و فقر و بیماری هم دلیل خوارشمردن نیست. هر دو امتحان است. این درس بزرگی است که ما باید به آن توجه کنیم که وقتی امتحان است، ما باید تلاش کنیم تا از آزمون سربلند بیرون بیاییم.
این امتحان‌ها هم برای این است که ما به اسرار عالم آشنا شویم، بی‌پولی، بیماری و سختی‌ها در کنار ثروت و امکانات و سلامتی برای این است که بدانیم که کار و اختیار فقط دست خدا و خودمان را به خدای سبحان پیوند بزنیم و خودمان را برای ابد آماده کنیم. بنابراین در هر صورت باید خودمان را اصلاح کنیم و مسیر خدا را بپیماییم.
بدانیم این هیاهوها می‌گذرد، و تمام‌شدنی است، آن‌چه می‌ماند و باماست، باطن و درون ماست که با خود می‌بریم و اگر آن را اصلاح نکنیم، گرفتار می‌شویم.
این تذکر را هم بدهم، ما سفری طولانی در پیش داریم و باید خود را برای سفر آماده کنیم، ماه شعبان و ماه مبارک رمضان زمان توشه‌برداری است و باید آن‌ها را غنیمت بشماریم و به کسالت و بی‌حالی و تسامح نگذارانیم.
چه زیبا امام زین العابدین سلام الله علیه در دعای مکارم اخلاق صحیفۀ سجادیه دعا فرموده‌اند:
«وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْأَلُنِی غَداً عَنْهُ، وَ اسْتَفْرِغْ أَیامِی فِیمَا خَلَقْتَنِی لَهُ» [الصحیفۀ السجادیۀ: 92]
«خدایا مرا به کارهایی بگمار که فردای قیامت از آن‌ها بازخواستم می‌کنی، و روزگارم در راه اهدافی سپری کن که مرا برایشان آفریدی»